Nguyen Anh Nhan Cái Hố React
Cái hố React và tự kéo mình ra khỏi vũng lầy.
Đêm nằm trằn trọc, tôi lại lấn cấn về một cái trái khoáy như này: Những cái lúc thấy không làm được gì, không tiến bộ lên, không nhìn ra bản thân có gì đặc sắc, những lúc đó là những lúc tư tưởng hay bao che bản thân nhất.
Hồi đi học tiếng Trung, kỳ thực chưa bận bằng một góc hồi vừa ôn thi ĐH, vừa làm cái app mobile cho kịp đi phỏng vấn lúc ra Hà Nội, thế mà vẫn cày ngày cày đêm được. Còn tới khi đi học tiếng Trung, cứ thư thư như vãn cảnh, mãi không có gì tiến triển đáng kể cả. Kỳ thực sống lăn lộn tới giờ bản thân tôi cũng thừa hiểu chả có cái bước tiến nào mà không phải tu luyện.
Trước có đứa em thấy tôi làm mấy cái tool lặt vặt để optimize workflow, cũng xin bái sư, tự nhận là đệ tử :v Dù chắc là không nhận rồi vì trình đâu mà làm thầy người ta, nhưng vẫn hỏi hắn thử sao mà ngoài kia thầy cả đống lại không bái, hắn bảo ý là cùng cùng tuổi, dễ học hơn. Mình hỏi xem hắn có bỏ ăn bỏ ngủ để ngồi nghĩ ý tưởng như mình được không, hắn lắc đầu rồi kêu chắc chờ ít lâu có tí trình độ rồi quay lại bái thêm phát nữa.
3 năm rồi, nói thật là lâu lâu mình vẫn mò vào FB hoặc LinkedIn của hắn coi xem dạo này như nào, đúng ra tầm này thì gần ra trường với nếu kiên quyết học từ hồi đó thì cũng có chút chút gì đó đặc sắc, nhưng mãi chưa thấy hắn khởi sắc tí nào.
Hành trình tu thân là vậy, luôn như vậy và cũng sẽ không đổi: Ở cái nhiệt độ bình thường thì chả có thanh kim loại nào tự dưng biến thành đao kiếm được. Mà có rèn luyện, lửa càng to thì đao kiếm rèn xong càng chắc.
Tôi có mấy ông anh tu luyện thành thần, gõ phím bình thiên hạ (không phải cào phím). Tỉ dụ như vị ni cô Nguyễn Duy pháp danh Duy Bịp, môn phái low level programming, thuộc hết cả từ điển Windows Api Enum, chuyên viết bí kíp võ thuật, có chút tà đạo RE. Mấy ông còn lại không tiện nhắc, anh em cứ đêm hè oi ả là tay phím tay chuột, luyện công không ngừng.
Có vị cao nhân nọ pháp danh NyaNanana, giờ mất tích đâu rồi không rõ, là một trong những người đầu tiên đi cùng tôi trên đoạn đầu theo nghiệp Công nghệ. Hắn có nói như này: “Cái tư duy của thằng làm code, nếu không update liên tục thì từ Win 10 về XP chỉ trong vài nốt nhạc”. Hồi đó hắn doạ thế, năm ấy tôi cũng mới 13 14 tuổi, nghe đực nghe cái thế thôi chứ không nghĩ nhiều. May trời là nhờ những người như hắn truyền lửa nên tôi chẳng bao giờ thấy việc cập nhật tư duy là điều gì quá khó khăn.
Ấy thế mà từ cái ngày đụng phải thằng React, tôi tự dưng cảm thấy bản thân chậm lại hẳn (đọc lại đoạn đầu), sau này tôi mới ngộ ra là cái ngôn ngữ yêu thích, cái thư viện yêu thích này nó níu tôi quá lâu trong cái vòng an toàn, nơi mà bạn có một chìa khoá vạn năng trong tay để mở mọi ổ khoá và bạn chả cần phải học thêm kỹ năng gì nữa. Bùm, sự thui chột tới từ từ và dần dần.
Từ một thằng có thể viết chuyên mục Mỗi ngày một Công nghệ, tôi trở thành một thằng Mỗi ngày một hook React. Từ một thằng ngồi đếm frame rate của app viết bằng C#, tôi kệ mẹ và chỉ focus làm UI với viết API mà gần như không quan tâm quá nhiều về Performance. Không ngoa thì tôi cảm thấy mình như tiến hoá ngược từ Programmer về Coder vậy. Cái joke ném một cục đá lên trời, rơi trúng 10 đầu thằng làm React tự dưng lại va trúng vào tôi, ôi thật nghiệt ngã làm sao!
Biết là vậy, nhưng cần câu cơm của mình lẫn anh em trong team, không thể nào tôi sút nó đi là sút ngay được. Than ôi, nói ra như kiểu React là một căn bệnh lây truyền, là một ổ ung thư di căn, mà không, là một cơn nghiện râm ran từ đôi tay lên tận trí óc!
Nhìn đống rác mà mình viết ra, convention như một mớ hỗn độn, code splitting tào lao, hook viết ra không thèm optimize gì cả, tự dưng tôi thấy ôi cái đạo đức kỹ thuật rơi đâu mất cả. Giá như bây giờ có thể ép mọi người code web bằng WASM, code api server bằng Pascal, code tool bằng fortran hay code command line tools bằng ASM thay vì Ruby với đống bundle nặng cả GB chỉ để in ra cái dòng hello world…
Chao ôi!
Cái tư tưởng nhanh gọn lẹ, ôi cái tư tưởng thả rông cho lương tâm rẻ mạt của một thằng coder.
Quả thật, sự cẩu thả trong bất cứ nghề nào cũng đã là sự bất lương rồi, nhưng dùng React mà còn cẩu thả thì thật là đê tiện!
Khi viết những dòng trên, tôi ngồi trong toilet nửa đùa nửa thật, nhưng anh em ạ, tôi cho rằng thứ gì sinh ra cũng có cái ý nghĩa riêng của nó và React không có tội tình gì (I truly mean so), nhưng với tư cách của một người làm kỹ thuật, một người theo hướng Architecture và Engineering, tôi cho rằng bây giờ thế hệ Developer này đang chỉ vin vào mớ công nghệ bậc cao mà sống chứ chẳng còn thèm đoái hoài những phần “thực sự kỹ thuật” ở bên dưới nữa. 1 mét vuông 10 thằng React, như trước đây tôi đã nói, không có gì đáng sợ. Đáng sợ là 10 thằng dev React thì có đến 7 8 thằng dev React code thiếu lương tâm.
Đã thế, trong cái bối cảnh một chân đã nhúng bùn, lại hiếm thấy có ai chịu cố gắng học hỏi tử tế, đầu tư thời gian đàng hoàng mà rút cái chân đó ra. Đa phần đều “tại chẳng ai dạy”, “tại không biết làm như thế nào”. Đời này, học hỏi mà phải nhất thiết có người chỉ đường thì tất yếu là sự thất bại.
Nhân một ngày fix cái app ReactNative cho khách ngồi vá lỗi tới chết cho một thằng dev out-source bất lương nào đó sau khi review code cho một vài tên ẩu tả commit chỉ để mỗi message “update”.
Hổ thẹn thay!
Cái câu hỏi làm sao để tự kéo mình ra khỏi vũng lầy, đơn giản lắm. Sau khi dành 3 ngày không ngừng nghỉ code Dart, Golang và try hard một chút về ML, tôi tự dưng thấy mình hết hoài nghi về bản thân. Cốt là trước giờ lúc quái nào cũng “quá bận” để làm này, “không đủ thời gian” để làm kia. Nói chung là vấn đề tư tưởng, chỉ có tự thân thay đổi tư tưởng thì mới có tiến bộ được, dù trong hoàn cảnh nào. Nói cái này nhiếu với mấy thanh niên trong team mà cũng nom hopeless lắm :))